Dim ond un allan o nifer o gasgliadau ystadau yn y Brifysgol ym Mangor yw casgliad Castell Penrhyn. Fodd bynnag, mae鈥檔 un o鈥檔 casgliadau mwyaf, sy鈥檔 denu ymchwilwyr o bell ac agos gan mai un o鈥檙 elfennau mwyaf hynod ohono yw鈥檙 papurau sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 planhigfeydd siwgr yn Jamaica. Mae鈥檙 casgliad yn ymestyn dros gyfnod o 700 mlynedd gyda鈥檙 potensial ar gyfer ymchwil yn eang.
Erbyn diwedd y 19ed ganrif, stad y Penrhyn oedd y trydydd mwyaf yng Nghymru. Roedd ei pherchenog