Llwyddo wrth olchi: Sut mae鈥檙 Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn bwriadu atal ynni rhag mynd i lawr y draen.

Dros y 18 mis diwethaf mae鈥檙 Ymddiriedolaeth Genedlaethol wedi gwario hanner miliwn o bunnoedd yng Nghastell Penrhyn ar brosiectau i greu ynni a d诺r poeth cynaliadwy 鈥� ond mae llawer o鈥檙 ynni hwn yn cael ei wastraffu 鈥� yn syml drwy gael ei olchi i lawr y draen.

I atal hyn mae鈥檙 t卯m yng Nghastell Penrhyn, mewn cydweithrediad 芒 Phrifysgol Bangor a Choleg Trinity Dulyn, yn dechrau ar brosiect adfer gwres newydd, cyffrous i wneud defnydd o鈥檙 d诺r poeth sydd fel arfer yn cael ei wastraffu.

Bydd y prosiect yn defnyddio technoleg adfer gwres i echdynnu gwres o鈥檙 d诺r gwastraff sy鈥檔 llifo allan o geginau anferthol yr eiddo ar dymheredd rhwng 40 a 50 掳C. Bydd y gwres a echdynnir o鈥檙 hylif yn cael ei ddefnyddio i gynhesu鈥檙 d诺r oer sy鈥檔 dod i mewn i鈥檙 gegin.

Os yw鈥檙 dull hwn o ddefnyddio technoleg i adfer gwres yn llwyddo yng Nghastell Penrhyn, bydd yn cael ei gyflwyno yn ystadau eraill yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol ledled y DU, gan gefnogi hefyd twf y sector adfer ynni. Gall hyn arbed miliynau o bunnoedd mewn ynni a chostau i鈥檙 sefydliad dros y blynyddoedd nesaf.

Fel yr eglura Keith Jones, Uwch Ymgynghorydd Amgylcheddol yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol:

鈥淢ae effeithlonrwydd ynni yn cwmpasu llawer mwy na lleihau defnydd. Mae hefyd yn ymwneud ag ailddefnyddio gwastraff, neu鈥檙 hyn rydym yn ei ystyried ar hyn o bryd fel gwastraff.

Mae鈥檙 Ymddiriedolaeth Genedlaethol a minnau yn tybio bod defnyddwyr ynni eraill, o dai preifat i ysbytai yn gwario llawer o arian ar gynhesu d诺r a hynny am nifer o resymau, i gael cawod boeth neu olchi llestri.

Ond beth rydym yna yn ei wneud gyda鈥檙 adnodd cynnes hwn? Rydym yn ei olchi i lawr y draen a gwneud yr un broses droeon, cynhesu d诺r oer iawn i dd诺r cynnes. Mae hyn yn wastraffus iawn yn nhermau ynni a nod y prosiect hwn yng Nghastell Penrhyn yw atal y cylch hwn o wastraffu ynni.鈥�

Mae鈥檙 system a fydd yn cael ei gosod yng yn deillio o gysylltiad yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol 芒 phrosiect , cydweithrediad rhwng Prifysgol Bangor a Choleg Trinity Dulyn.

Bydd y d诺r a gyflenwir i鈥檙 gegin yn cael ei gynhesu yn rhannol drwy adfer y gwres o鈥檙 d诺r gwastraff. Mae鈥檙 dechneg yn golygu defnyddio d诺r poeth y draeniau, sydd ar ei boethaf yn 50掳C, i ragboethi鈥檙 d诺r prif lif cyn iddo fynd i mewn i system gynhesu (biomas)